Hoşgeldin!

Türkiye'nin En Detaylı Forumu

Hemen Kayıt Ol!

Google’un Deprem Uyarı Sistemi Açıkları Yeniden Tartışıldı

Users who viewed this discussion (Total:1)

GAMZE

Member
Katılım
29 Tem 2025
Mesajlar
42
Tepkime puanı
0

241861.jpg


Kahramanmaraş Depremleri ve Sistemsel Başarısızlık


Google Android Deprem Uyarı Sistemi (AEA), 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerde beklendiği gibi çalışmadığını nihayet kabul etti. Google'ın yaptığı açıklamaya göre, sistem yaklaşık 10 milyon kişiye gönderilmesi gereken en yüksek seviye “Harekete Geç (Take Action)” uyarısını sadece 469 kişiye iletti. Yaklaşık 500 bin kullanıcıya ise düşük seviye “Dikkatli Ol (Be Aware)” uyarısı gönderildi. Google’ın algoritmaları depremin şiddetini 4.5 ila 4.9 arasında hesaplayarak ciddi bir hesaplama hatası yaptı. Oysa gerçek deprem büyüklüğü 7.8 olarak ölçülmüştü. Sistem o gün aktif olmasına rağmen ciddi bir ihmal durumu söz konusuydu.

BBC ve Anadolu Ajansı kaynakları, sosyal medya ve saha araştırmalarında neredeyse hiç kimsenin “Harekete Geç” uyarısı almadığını rapor etti. Araştırmalar ayrıca kullanıcıların büyük çoğunluğunun hiçbir uyarı mesajı almadığını doğruladı. Türkiye’de Android cihazların yaklaşık %70’inde çalışan bu sistemin bu kadar kritik bir anda yetersiz kalması, kamu güvenliği açısından ciddi bir kaygı oluşturdu. Google’ın hatayı kabul etmesi, sistemin güvenilirliği konusunda yeni soruları gündeme getirdi. Bu itiraf, erken uyarı sistemlerinin gerekliliği kadar sınırlarını da gösterdi.

Güvenilirlik Tartışmaları ve Bilimsel Eleştiriler


Deprem erken uyarı sistemlerinin güvenilirliği uzun süredir tartışma konusu. Google AEA sistemi, dünya genelinde 98 ülkede faaliyette bulunmasına rağmen büyük depremler söz konusu olduğunda yetersiz kalabiliyor. Özellikle Kahramanmaraş depremi, algoritmaların yüksek büyüklükleri doğru değerlendirememesinden kaynaklandı. Bilim insanları, algoritmaların eğitilmesinde büyük depremlere ilişkin veri eksikliği olduğunu vurguluyor. Colorado School of Mines'dan Prof. Elizabeth Reddy ve Harvard gibi uzmanlar şeffaflık eksikliğini eleştiriyor. Sistemin veri ve algoritmalarının Google tarafından gizli tutulması, bağımsız bilim insanlarının değerlendirme yapmasını zorlaştırıyor.

AEA, ShakeAlert gibi sistemlerle entegre çalışsa da bağımsız bir kamu uyarı sistemi yerini tutmuyor. Eleştirmenler, özel şirketlerin bu denli kritik sistemleri tek başına yönetmesinin risk taşıdığını savunuyor. Google ise sistemin yalnızca destekleyici nitelikte olduğunu vurguluyor. Ancak büyük felaketlerdeki başarısızlıklar, bu teknolojinin tamamen güvenilir olmadığını gösteriyor. Tüm bu tartışmalar, sistemdeki açıklıkların kamuoyunca net şekilde gözler önüne serilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.

prof-dr-ahmet-serbes-erken-uyari-sistemi-bir-deprem-tahmini-degil-4106-dhaphoto4.jpg


Yanlış Alarmlar ve Diğer Ülkelerdeki Hatalar


Google’un AEA sistemi sadece Türkiye’de değil, başka ülkelerde de sorunlara yol açtı. Örneğin Şubat 2025’te Brezilya’nın São Paulo ve Rio de Janeiro bölgelerinde kullanıcılar bir 5.5 büyüklüğünde deprem olacağı şeklinde uyarı aldılar. Ancak böyle bir deprem gerçekleşmedi. Google, bu yanlış alarm sonrası sistemi Brezilya’da geçici olarak devre dışı bıraktı ve kullanıcılarından özür diledi. Yanlış alarmın kaynağı net olarak açıklanmadı ancak sistemin cep telefonu sinyalleri üzerinden tahmin yapması temel rol oynadı.

Bu olay, sistemin gerçekliğini doğrulayan kullanıcı güvensizliğini artırdı. Reddit kullanıcıları, yanlış alarmın doğru alarmdan daha tehlikeli olabileceğini belirtti. Çünkü sürekli yanlış uyarıya maruz kalmak, gerçek bir uyarıya karşı duyarsızlığı artırabilir. Google bu olaydan sonra algoritmalarını yeniden gözden geçirdiğini ve geliştirdiğini açıkladı. Özellikle büyük depremlerde yaşanan başarılı tahminlerde iyileşmeler sağlandığı belirtildi.

Sistem İyileştirmeleri ve Son Durum


Google, özellikle Kahramanmaraş sonrası sistemin hatalarını tespit edip algoritmalar üzerinde değişiklikler yaptı. Orta hatalı büyüklük tahminini azaltmak için medyan mutlak hata yarıyı oranında düşürdüğünü belirtti. Nisan 2025’te yaşanan 6.2 büyüklüğündeki depremde, sistem 11 milyon üzerinde uyarı göndererek önceki hatalara kıyasla önemli performans sağladı. Bu uyarılar sayesinde bazı bölgelerde kullanıcılar sarsıntı başlamadan saniyeler öncesinde bilgi aldı.

Google, kullanıcı geri bildirimleri doğrultusunda “Take Action” ve “Be Aware” mesajlarını daha doğru sinyal düzeyinde ayarladı. Ayrıca, Wear OS cihazlarla entegrasyon sayesinde kapsama gücü artırıldı. Sistem hâlâ bağımsız resmi kurumlar yerine tamamlayıcı olarak görülüyor. Google ayrıca veri paylaşımı ve bilimsel araştırmalara erişim konusunda daha açık politikalar geliştirmeyi taahhüt etti. Ancak bağımsız araştırmacılar bu konuda hâlâ yeterli erişim olmadığını belirtiyor. Geliştirmeler büyük felaketlerdeki performansın artırılmasına yönelik olsa da tam anlamıyla güvenilir sistemler henüz oluşturulmuş değil.

Kamu Güveni, Uyarı Sorumluluğu ve Gelecek Beklentileri


Bu gelişmeler, “private-public partnership” formunda çalışan sistemlerde şeffaflık ve hesap verebilirlik ihtiyacını yeniden gündeme getiriyor. Android Deprem Uyarı Sistemi gibi özel sistemlere bağımlılık, kamu otoritelerinin erken uyarı kapasitesini desteklese de tek başına yeterli değil. Bilim insanları, bu sistemin eksik yönlerinin halka açık şekilde paylaşılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca kullanıcıların bazı özelleştirme veya ayarlarla sistemden çıkarılabilmesi, etkinliğini düşürebilir. Doğru çalışan bir erken uyarı sistemi, hayat kurtarabilir; ancak yanlış alarm veya eksik bilgi insanları yanıltabilir.

Gelecekte, Google’ın sistemini ulusal ve yerel afet birimleriyle entegre etmesi bekleniyor. Ayrıca, yapay zeka ile sensör verilerinin daha doğru analiz edilmesi için çalışmalar sürüyor. Türkiye’deki mobil kullanıcıların büyük kısmı Android cihaz kullansa da, iOS kullanıcıları kapsam dışında kalıyor. Bu durum, kapsama adaletsizliğine yol açabiliyor. Google sisteminin küresel alanda büyümesi devam ederken, kullanıcı güvenini koruması kritik önem taşıyor. Deprem gibi kritik bir alanda faaliyet gösteren özel bir şirketin sorumluluğu büyük. Kamu politikalarıyla birlikte, kullanıcı eğitimi ve doğru bilgilendirme de bu süreci destekleyecek unsurlar arasında yer alıyor.
 
Home Register Log In
Üst